Door: Cecile van de Kamp – adviseur Leren en Ontwikkelen

Als adviseur Leren en Ontwikkelen komen we met heel wat gemeenten in contact en spreken we verschillende teams. Dan kom je er al snel achter hoe belangrijk een sterke leercultuur is voor de ontwikkeling van zowel medewerkers als de organisatie als geheel. Organisaties doen moeite om van leren een integraal onderdeel te maken van hun cultuur. Toch blijkt de praktijk nog vaak een uitdaging. Waarom is het zo belangrijk dat leren écht verankerd wordt in het DNA van een organisatie? In deze blog gaan we hier wat dieper op in.

Een succesvolle leercultuur is meer dan alleen het aanbieden van trainingen of workshops. Het gaat erom dat een organisatie een omgeving creëert waarin continu leren en ontwikkelen centraal staan. Medewerkers voelen zich gemotiveerd en ondersteund om zichzelf te blijven uitdagen, fouten te maken, daarvan te leren, en hun opgedane kennis te delen met collega’s. Maar waarom zouden gemeenten, die al een divers takenpakket hebben, zich zo sterk moeten focussen op een leercultuur?

Het antwoord is simpel: gemeenten staan dicht bij de inwoners en hun omgeving verandert continu. Nieuwe wet- en regelgeving, maatschappelijke trends, en de behoeften van burgers zijn aan de orde van de dag. Gemeenten die een sterke leercultuur hebben, zijn beter voorbereid op deze veranderingen. Ze kunnen sneller schakelen, innoveren, en bieden uiteindelijk een hogere kwaliteit van dienstverlening aan de inwoners.

Gemeenten die het concept van een leercultuur omarmen, zien vaak niet alleen intern verbeteringen, maar maken ook extern meer impact. Een aantal voordelen die we steeds weer terugzien:

• Verbeterde dienstverlening: Ambtenaren die zich blijven ontwikkelen, kunnen hun kennis en vaardigheden continu verbeteren. Dit zorgt ervoor dat ze inwoners beter te woord kunnen staan, sneller tot de juiste oplossing komen en processen efficiënter verlopen.
• Meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen: Het is geen geheim dat de omgeving waarin gemeenten werken dynamisch is. Een sterke leercultuur maakt organisaties flexibeler en wendbaarder. Hierdoor kunnen ze beter inspelen op veranderingen, wat van cruciaal belang is bij bijvoorbeeld nieuwe wetgeving of maatschappelijke verschuivingen.
• Versterkte samenwerking en communicatie: Een leercultuur betekent ook dat er ruimte is voor het delen van kennis en ervaring. Dit leidt tot een verbeterde samenwerking tussen afdelingen en teams, wat weer bijdraagt aan een doeltreffende manier van werken.
• Hogere medewerkersbetrokkenheid: Een omgeving die leren en ontwikkeling stimuleert, zorgt ervoor dat medewerkers zich gewaardeerd voelen en meer betrokken zijn bij hun werk. Dit komt zowel de sfeer binnen de organisatie als de kwaliteit van het werk ten goede.

In onze gesprekken met gemeenten horen we vaak dezelfde vraag: “Hoe krijgen we dit voor elkaar?” Het opbouwen van een leercultuur is geen kwestie van een checklist afvinken, maar eerder een voortdurend proces. In dat voortdurende proces zijn er wel enkele concrete stappen die we aanraden:

1. Duidelijke visie en leiderschap: Het begint allemaal bij een visie en leiderschap dat het belang van leren onderstreept. Als het management actief deelneemt aan leerinitiatieven, geven ze het goede voorbeeld en wordt de drempel voor anderen lager om zich te blijven ontwikkelen.
2. Een veilige leeromgeving: Medewerkers moeten de ruimte krijgen om vragen te stellen, fouten te maken en daarvan te leren, zonder dat ze bang zijn voor negatieve gevolgen. Dit is misschien wel het meest uitdagende aspect van een leercultuur, maar ook het meest cruciale.
3. Persoonlijke ontwikkelingsplannen: Het klinkt misschien als een open deur, maar leertrajecten moeten aansluiten bij de individuele behoeften en ambities van medewerkers. Door samen te werken aan persoonlijke ontwikkelingsplannen, voelen medewerkers zich erkend en gestimuleerd.
4. Gebruik van technologie en hulpmiddelen: Zet digitale leermiddelen zoals e-learning in, als zelfstandige leervorm of juist in combinatie met klassikale trainingen of andere interne events. Ook het implementeren van een leerplatform, ook wel bekend onder de naam Learning Management Systems (LMS) of Learning Experience Platform (LXP), maakt leren laagdrempeliger en toegankelijker. Technologie kan een grote rol spelen in het verankeren van leren in de dagelijkse praktijk.
5. Creëer samenwerkingsmogelijkheden: Leren hoeft niet altijd formeel te zijn. Soms ontstaat de meeste kennisdeling juist in informele settingen, zoals lunch- en leersessies of intervisies. Zorg voor momenten waarop medewerkers samen kunnen komen om ervaringen uit te wisselen.

Het verankeren van een leercultuur is nooit ‘af’. Het is een proces van constant evalueren, feedback verzamelen en bijsturen. Wat vandaag werkt, kan over een jaar misschien minder effectief zijn. Blijf daarom in gesprek met medewerkers, verzamel hun input en gebruik deze om leerinitiatieven te verbeteren. De PDCA-cyclus werkt daarvoor geweldig. Alleen zo blijft een leercultuur duurzaam en relevant.

Een sterke leercultuur is de sleutel tot een succesvolle en toekomstbestendige organisatie. Voor gemeenten betekent het dat ze niet alleen hun eigen processen optimaliseren, maar ook beter kunnen inspelen op de behoeften van de samenleving. En daar gaat het uiteindelijk om: het bieden van de best mogelijke dienstverlening aan de inwoners.

Dus, als je je afvraagt of investeren in een leercultuur de moeite waard is: zeker! Het vraagt tijd, inzet en toewijding maar het is zeker de moeite waard. Het zal je organisatie veranderen en ervoor zorgen dat je als gemeente klaar bent voor elke uitdaging die de toekomst brengt.

Wil je weten wat de grootste uitdagingen zijn om een leercultuur te verankeren? Lees dan onze blog: 8 tips om een leercultuur te stimuleren!